3D Yazıcıda TCO (Toplam Sahip Olma Maliyeti) Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Atölyene 3D yazıcı eklemek yalnızca bir cihaz almak değildir; kurulumdan bakımına, sarfından enerjiye kadar uzanan tüm sahiplik maliyetlerini üstlenmektir. İşte bu toplam tabloya TCO (Total Cost of Ownership) diyoruz. TCO’yu doğru okursan, birim parça maliyetini netleştirir; dış kaynakla kıyas yaparken ya da prosumer sınıfa (örn. Zaxe X4) geçişte karar vermeyi kolaylaştırırsın.
Konunun özünü 5 dakikada kavramak isterseniz, basit anlatım için şu blog yazımızı da inceleyebilirsiniz: 3D Yazıcıda TCO: 5 Dakikada Basit Anlatım.
TCO nedir? Kısa tanım
Belirlediğin bir dönem (ör. 24–36 ay) boyunca, 3D yazıcıyı satın alma + işletme için yaptığın tüm giderlerin toplamıdır. Basitçe:
TCO = CapEx (yatırım) + OpEx (işletme) – (Varsa) Hurda/İkinci el değeri
| CapEx (Yatırım) | Cihaz bedeli, aksesuar/ek modüller, kurulum/teslim, eğitim, ilk profil çalışması. |
| OpEx (İşletme) | Filament/sarf, enerji, bakım & yedek parça, işçilik (operatör zamanı), yazılım/abonelik, üretim alanı gideri (opsiyonel), finansman maliyeti (opsiyonel). |
| Hurda/İkinci el | Dönem sonunda satılabilirse düşülebilir. |
Not (KDV): B2B kullanımda KDV muhasebede indirime konu olabilir. Blogda formülleri KDV hariç düşünmek, maliyeti elma-elmayla kıyaslamayı kolaylaştırır.
TCO Bileşenleri
CapEx
- Cihaz bedeli (gerekirse aksesuar/modül)
- Nakliye, kurulum, eğitim
- İlk profil/kalıp çalışması (danışmanlık/operatör zamanı)
OpEx (aylık)
- Filament & sarf: kg fiyatı × aylık tüketim
- Enerji: (Ortalama kW) × (aylık saat) × (tarife)
- Bakım & yedek parça: nozul, PTFE/parça, fan/filtre vb.
- İşçilik: kurulum, sökme, temizlik, kalite kontrol saatleri
- Yazılım/abonelik: slicer eklentileri/iş akışı yazılımları
- Alan & altyapı (ops.): raf, HVAC payı, UPS, nem alma
- Finansman (ops.): kredi/faiz/lease
Dönem Sonu
- İkinci el/hurda değeri (istersen düşebilirsin)
Adım Adım Hesap
1) Dönemi ve Kapsamı Belirle
| Dönem | 24 veya 36 ay (küçük/orta ölçekli atölyeler için tipik) |
| Kapsam | Tüm CapEx + tüm aylık OpEx kalemleri |
2) CapEx’i Topla
- Cihaz + aksesuar + kurulum + eğitim + profil çalışması → CapEx_toplam
3) Aylık OpEx’i Topla
| Filament | kg/ay × TL/kg |
| Enerji | ortalama kW × aylık saat × TL/kWh |
| Bakım/Yedek | aylık ortalama |
| İşçilik | operatör saat/ay × TL/saat |
| Yazılım/Alan/Finansman | aylık |
4) Kullanım (Aylık Saat) ve Verim
| Aylık makine saati (H_ay) | Gerçek baskı saati |
| Fire & yeniden baskı oranı | % ile not al (parça maliyetinde kullanacağız) |
5) Dönem TCO ve Aylık TCO
| Dönem TCO | CapEx_toplam + (OpEx_ay × Ay_sayısı) – İkinciEl |
| Aylık TCO | Dönem TCO / Ay_sayısı |
6) Makine-Saat Maliyeti (M-saat)
| M-saat | Aylık TCO / H_ay |
- Bu değer, tekliflendirirken kullanacağın “sabit” makine/saat ücretinin temelidir.
7) Parça Başı Maliyet
| Parça makine payı | M-saat × Parça baskı saati |
| Parça filament payı | Parça gram × (TL/kg / 1000) |
| Operasyon payı (ops.) | Operatör zamanı × TL/saat |
| Toplam parça maliyeti | Yukarıdakilerin toplamı × (1 + fire oranı) |
Örnek Senaryo (Tamamen Örnek Rakamlar)*
| Dönem | 24 ay |
| CapEx_toplam | 150.000 TL |
| İkinci el değeri (24. ay) | 45.000 TL |
- OpEx_ay:
| Filament | 5 kg × 1.000 TL | 5.000 TL |
| Enerji | 0,35 kW × 160 saat × 5 TL | 280 TL |
| Bakım/Yedek | 600 TL | |
| Yazılım/Alan | 300 TL | |
| İşçilik | 20 saat × 250 TL | 5.000 TL |
| Toplam OpEx_ay | 11.180 TL | |
| Aylık makine saati (H_ay) | 160 saat | |
| Dönem TCO | 150.000 + (11.180 × 24) – 45.000 = 150.000 + 268.320 – 45.000 | 373.320 TL |
| Aylık TCO | 373.320 / 24 | 15.555 TL |
| M-saat | 15.555 / 160 | ≈ 97,2 TL/saat |
Parça Örneği
- Baskı süresi: 2 saat → Makine payı ≈ 194 TL
- Filament: 80 g × (1.000/1000) = 80 TL
- Operasyon: 0,25 saat × 250 TL = 62,5 TL
- Toplam ≈ 336,5 TL (fire %5 ise ≈ 353 TL)
İpucu: Tekliflendirmede çoğu işletme M-saat + gram + operasyon kalemlerini sabitleyip, parça geometri/süre üzerinden fiyatı otomatik çıkarır.
Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler
- KDV’yi yanlış ele almak: B2B’de KDV indirimi söz konusuysa TCO hesabını KDV hariç koştur.
- Hurda/ikinci el değeri yok saymak: Özellikle prosumer cihazlarda değerini koruyan modellerde dönem sonunda satış geliri maliyeti düşürür.
- Gerçek saat yerine nominal saat yazmak: H_ay için fiili baskı saatlerini (dur-kalk, temizlik, kalibrasyon dahil) izleyin.
- Fire oranını unutmamak: %2-10 aralığı, operasyon olgunluğuna göre değişir; muhakkak modele ekleyin.
TCO mu, ROI mi?
- TCO: “Bir cihazı sahiplenmenin toplam maliyeti nedir?”
- ROI / Payback: “Bu cihaz dış kaynağa göre ne kadar sürede kendini amorti eder?” İkisi kardeştir: TCO ile birim parça/makine-saat maliyetini çıkarır; ROI ile dış kaynak karşısında geri dönüş ayını bulursun. Ayrıca, Prosumer 3D Yazıcı Rehberi (2025) yazısında segment ve kullanım senaryolarını detaylandırdık—birlikte okunmasını öneririz.
Sonuç
TCO, 3D yazıcı yatırımını “hissedilen” değil hesaplanan bir seviyeye taşır. Dönemi belirle, kalemleri topla, saatleri gerçekçi ölç ve makine-saat ile parça başı maliyeti netleştir. Böylece fiyatlandırman tutarlı olur; Zaxe X4 gibi prosumer bir cihazla hem profesyonel malzeme uyumu hem de tak-çalıştır kolaylığı sayesinde, düşük sürtünmeyle üretime geçersin.
Zaxe ekibiyle 30 dakikalık TCO/ROI mini atölyesi planla—rakamlarını birlikte netleştirelim.
Konunun özünü 5 dakikada kavramak isterseniz, basit anlatım için şu blog yazımızı da inceleyebilirsiniz: 3D Yazıcıda TCO: 5 Dakikada Basit Anlatım.
3D Yazıcı TCO Hesaplayıcı + Parça Başı Maliyet
CapEx + OpEx − ikinci el değeri formülüne göre TCO ve makine-saat; ayrıca bir parçanın filament+enerji maliyeti.
Kurları düzenle (isteğe bağlı)
Kur güncelle: burayı değiştirmen yeterli; tüm çıktılar otomatik dönüşür.
TCO (Toplam Sahip Olma Maliyeti)
Aylık OpEx
Enerji ayarları
Formül: Dönem TCO = CapEx + (OpExay × Ay) − İkinci El · M-saat = Aylık TCO / Hay
Parça Başı Maliyet
Formül: Parça = (g/1000 × TL/kg) + (saat × TL/saat) → fire ile çarpılır.
Zaxe materyal kısayolları
Tarife (TL/kWh) + ortalama güç (W) → TL/saat hesaplanır; istersen elle revize edebilirsin.
*MODÜLDE HATA İLE KARŞILAŞIRSANIZ LÜTFEN SAYFAYI YENİLEYİN